|
Među sve brojnijim manifestacijama u našoj sredini, koje se bave
ili bi želele da se bave, filmskom umetnošću, malo je onih koje
prevazilaze okvire pukog prikazivanja filmova, u boljem ili
lošijem izboru i čija značenja imaju zapažen kulturološki
potencijal, kao što je to Festival nitratnog filma u organizaciji
Muzeja jugoslovenske kinoteke.
Ovogodišnji, deseti po redu, jubilarni festival nitratnog filma,
potpuno je opravdao svoj efektan naslov “Čudesa iz zapaljivog
šešira”, jer je beogradskoj publici i prisutnim uglednim gostima
iz čitavog sveta, ponudio pregršt bisera iz arhiva baštine sedme
umetnosti.
Festivalski program, predstavljao je magičan pogled na istoriju
filma donoseći mnoga unikatna, autorska i dokumentarna, ostvarenja
sećanja na prohujali vek. Od dragulja oca crtanog filma Emila Kola
“Istorija šešira” iz 1910, “Kabirije” Đovanija Pastronea iz 1914.
jednog od ključnih filmova epohe ili “Hrista” Đukija Antamora iz
1916,
preko..-
|
Plakat filma "U noći" Šarla Vanela iz 1929. godine |
"Jedine
devojke na svetu” 1929. Bele Gala, istovremeno poslednjeg nemog i
prvog zvučnog mađarskog filma ili “Ljubim ruku madam” 1929.
Roberta Landa sa zanosnom Marlenom Ditrih do “Zemlje stena” 1938.
Pola Kalineskua, najznačajnijeg rumunskog dokumentarca pre Drugog
svetskog rata ili “Don Kihota iz La Manče” 1948. Rafaela Gila
svojevrsne “frankističke” verzije kultnog romana svetske
književnosti.
Zapaženo mesto su imala i ostvarenja vezana za našu sredinu ili
naših autora, poput ”Izleta” 1937. Dragiše Stojadinovića, jednog
od prvih srpskih filmova u koloru,”Radio talasi” 1939. i “Redov
Smit” 1942. renomiranog reditelja i pedagoga Slavka Vorkapića, do
filmova o Srbiji i Jugoslaviji 1910-1999. svojevrsnog kolaža
istorije Srbije viđene kamerama ruskih snimatelja iz fundusa
arhiva kino dokumenata iz Krasnogorskog.
Festival nitratnog filma, koji je svoju avanturu započeo u vreme
akcije bombardovanja Beograda pod sarkastičnim motom “milosrdni
anđeo”, kao neka vrsta protesta ugrožavanja svetske baštine filma
pothranjenog u arhivima naše Kinoteke, jedne od vodećih u svetu,
vremenom je prerastao u zapaženu manifestaciju, međunarodnog
značaja, riznice kolektivnog sećanja iz prošlosti filmske
umetnosti. Taj osnovni kreativni motiv bio je vidljiv već izborom
filma “U noći” 1930. Čarlsa Vanela, malim remek delom klasika
francuskog filma, kojim je festival otvoren. Pravim izazovom za
našu fatalnu zaboravnost prema prošlosti, bez čijeg tumačenja,
nema ni pogleda u budućnost.
Manifestacija je u svom toku ponudila i niz pratećih događaja,
poput, promocije knjiga “Kratak pregled istorije filma u
Sloveniji” Dejana Kosanovića, ”Vek italijanskog filma”, ”Kabirija”
Alberta Barbere, kao i dvd izdanja iz edicije Kinoteke “Pioniri
filma” i prava je šteta što čitava manifestacija nije našla većeg
odjeka kod medija i javnosti. Odsustvo prisutnosti brojnih
studenata naših umetničkih škola koje se bave filmskom umetnošću,
kao i raznih “pratilaca” naših filmskih zbivanja, koji nisu
uzvratili na ovu izvanrednu, jedinstvenu ponudu “Čudesa iz
zapaljivog šešira” ozbiljno zabrinjava.
Borislav Anđelić
|
