|
Najveći filmski festival u Norveškoj, kao i najseverniji na svetu
pored Midnight Sun Film Festivala u Sondakili u Finskoj, održava
se svaki zime u doba polarnih noći u Tromzu, gradu od oko 60.000
stanovnika. U doba procvata tehno muzike tokom devedesetih, Tromzo
je bio poznat kao "Pariz severa" zbog velikog broja noćnih klubova
i kafića koji su radili po čitavu noć, svakog dana u nedelji. I
danas je Tromzo značajan kulturni centar, sa tri velika muzička
festivala, kinotekom, veoma aktivnim filmskim klubom i pozorištem,
kao i Filmskim festivalom za mlade. Takođe, dom je najsevernijeg
univerziteta na svetu i najsevernije pivare. Ono što je posebno
privlačno kod ovog grada je izvanrednih 11 bioskopskih sala, od
kojih šest pripada sinepleksu "Fokus", a sve od reda su opremljene
najmodernijim projektorima, zvučnim sistemima i velikim platnima.
Sam festival svake godine predstavi oko 90 filmova, sa posebnim
naglaskom na region severa. Ove godine je taj fokus bio
orijentisan na čitavu polarnu regiju, tako da je ovaj program
predstavio filmove koji se bave područjima Skandinavije, severne
Rusije, Kanade i Aljaske, a posebno domorodačkim narodima iz ovih
oblasti.
|
|
Otvaranje festivala u
Tromsu na gradskom trgu |
Tako je film o kome se najviše pričalo, "Pobuna u Kautekinu"
("Kautokeino Opproret") Nilsa Gaupa (norveški kandidat za Oskara
1997. sa filmom "Pathfinder") o problemima domorodačkog Sami
naroda u 19. veku dobio nagradu FICC, Međunarodnog udruženja
filmskih društava. Čvrsto režiran, sa odličnom glumačkom podelom i
najvećim budžetom u istoriji norveškog filma i uz podršku Tromso
Film Campusa- svojevrsne filmske škole usredsređene na promociju
dalekog severa, na linearan ali veoma snažan način predstavlja
univerzalnu priču koja se lako može primeniti i (posebno) na naše
prostore. Glavnu nagradu AURORA u iznosu od 15.000 evra koji se
koriste za distribuciju filma u Norveškoj dobio je francuski film
"Vodeni ljiljani" ("La Naissance des Pieuvres") rediteljke Selin
Šijama. Višestruko nagrađivani festivalski favorit i dobitnik
nagrade Udruženja francuskih filmskih kritičara za najbolji film
2007, "Tajna zrna" ("Le Graine et le Mulet") Abdelatifa Kešiša
dobio je nagradu FIPRESCI od žirija u sastavu: Katarina Dokhorn
(Filmwoche, Welt, Blickpunkt, Nemačka), Ero Tami (Filmihullu,
Finska) i Ejvor Dalan Vik (Dagens Naeringsliv, Norveška). Norvešku
filmsku nagradu za mir osvojio je film "Mali moljac" ("Xue Chan")
kineskog reditelja Peng Taoa.
|
Kadar iz filma "Pobuna u Kautekinu" Nilsa Gaupa |
Generalno, program TIFF-a je odlično osmišljen, ako ne i sasvim
aktuelan- u konkurenciji za glavnu nagradu je bilo nekoliko
filmova proizvedenih u 2006. Ali to ne remeti osnovnu koncepciju
harizmatične direktorke i jedne od programerki festivala Marte
Ote, koja je koncentrisana na uspostavljanje ravnoteže između
regionalnih filmova, manje poznatih kinematografija (ove godine
prateći program posvećen Maleziji) i velikih festivalskih filmova
kao što je "Nema zemlje za starce" ("No Country For Old Men")
braće Koen- očigledno nezaobilaznog na svim manjim i većim
festivalima- te otkrovenja kao što je sjajni "Solitary Fragments"
španskog reditelja Haime Rozalesa. Treba još pomenuti i odličan
program kratkih skandinavskih filmova i izdvojiti "Sommerhuset"
(slobodan prevod: "Vikendica", engleski naslov: "Summers Past")
Ole Gjevera od kog se s pravom očekuje na postane "next big thing"
norveškog filma, izvanrednu intimnu studiju bola i izneverenih
nada u 40 minuta.
Uz to, festival nudi intimnu i neformalnu atmosferu, i pored
srazmerno velikog broja prodatih ulaznica (oko 46.000, sve
projekcije pune). S obzirom na cene u Norveškoj- nekih 10 puta
skuplje nego kod nas, 3-4 puta skuplje nego u zapadnoj Evropi-
budžet od 800.000 evra ne deluje tako veliko. Ali zato su gosti
festivala (od "velikih" imena tu su bili Asif Kapadija i Mišel Jeo
sa filmom "Far North") imali priliku da uživaju u mnogim pratećim
događajima, kao što su odlične žurke, tradicionalni ručkovi i
večere, i sankanje sa haskijima. Sve u svemu, savršen festival za
filmofile i hedoniste.
Vladan Petković
vladan.petkovic@gmail.com
|
